La Llavera
Entá no treminó diciembri cuandu surdin ena Marina las primeras floris. La Primovera vien de visita de baju n'altu, y cuandu allega fluriciendo a los cumbris entá tarreñando de la Curdillera, l'Hibiernu ya marchó jaz ratu.
La genti moernu, mitíu en casa, mitíu nel cochi del trebaju a casa, mitíu nel trebaju, u mitíu ena calli, sabi que entra la Primovera porque nunca falta l'anunciu del Corte Inglés avisando pola tilivisión.
La genti crei que la diversidá es eso que sal enos cartelis de la marca United Colours of Bennetton
Pola primovera los praos y el monti se llenan de coloris: amarillu del Churracamas y de la Flor del Grillu nel prau, de la Pipa ena calcera, del Lirón ena braña. Azul que trai la flor de los Calzonis de Cucu nel lindón, del Implu nel suelu castriegu, de la Chicoria nel caminu, del Cotón del trigal vallucu. Verdi trempaniegu de la Llavera su los árbulis. Moráu del Ciliembru nel suelu humizu'l jayal, de la Violeta en cualisquier rincunucu, de la Tiraña esticándose a las lastras recalaas. Brancu del Majuetu y l'Andrinal acerrando los praos. Rosa del Escalambroju junta´l caminu, del Marruyu ena praíza, del Berezu enas costeras asolejaas. Encarnáu de la Mapola enos bordis, de la Trama al mesmu pie del moriu.
La variedá es eso; están cunviviendo toos los coloris enjuntu.
Haguañu está de moda hablar de la "diversidad". A la diversidá li pasa lo que a la primovera: la genti crei que la diversidá es eso que sal enos cartelis de la marca United Colours of Bennetton. Una genti vistíu de coloris y tamién iscugíu pal cartel por ser de coloris distintos. Los Mapuchis no cuejin nel mundu de culurinis de Bennetton: andan a pleitu cola marca por belis usurpáu la tierra. De culurinis sí, peru sólu si es güenu pal negociu.
Esta mañana pasaba yo andando empar d'un cajeru automáticu, cuandu la mujer que estaba sacando dineru li dijo al criúcu "Se dice 'euros', no 'eurus'". En tul contornu hai mucha genti que dirá entá "eurus", asina que lo mesmu que "se dice euros" cualisquiera puei comprobar que tamién "se dice" eurus. Si el críu dijo 'eurus', fácil que lo biera uíu asina, mesmu de los sús güelos, y la razón de que l'unu lo oya es que l'otru lo diz.
Lo que no puei ser es que un pueblu se porti cola sú cultura cumu una multinacional colos indígenas
La diversidá no cunsisti en salí-la genti de muchas razas retratáu nel cartel de Bennetton, lo mesmu que la primovera tampocu la marca el día que El Corte Inglés apresenta nel Mercáu la sú coleición de ropa pa la primovera. La primovera es el tiempu de las floris y la diversidá es el cunjuntu de toas ellas, caúna col sú color.
Si hablamos de diversidá cultural, esa diversidá pa nós empienza nel muéstru contornu. Nós somos parti d'esa diversidá, y nel terrenu lingüísticu tamién tenemos un color marcáu que es el muéstru. Un color que cunvivirá con otros, cumu las floris ena primovera. Lo que no puei ser es que un pueblu se porti cola sú cultura cumu una multinacional colos indígenas. Se diz euros, y se diz eurus, lo sabemos porque lo uímos por espaciu de muchos años.